UKCA Belgesi Nedir?
UKCA Belgesi diğer adıyla İngiltere CE Belgesi, Büyük Britanya’da (İngiltere, Galler ve İskoçya) piyasaya sürülen mallar için kullanılan yeni bir ürün belgelendirme düzenlemesidir. UKCA açılımı (United Kingdom Conformity Assessed)olan ve UKCA işareti, daha önce “yeni yaklaşım” malları olarak bilinen ve CE işareti gerektiren çoğu ürün grubunu kapsamaktadır. UKCA Belgesi / İşareti düzenlemesi 1 Ocak 2021’de yürürlüğe girmiştir. Fakat işletmelere yeni gereksinimlere uyum sağlamaları için zaman tanımak amacıyla birçok durumda 1 Ocak 2023’e kadar CE işareti kullanılabilecektir. UKCA Belgesi’nin tek başına Kuzey İrlanda pazarına sürülen mallar için kullanılamadığını belirtmekte fayda var.
UKCA Belgesi ve CE İşareti
İngiltere Brexit süreciyle beraber AB’den ayrılma kararı almış ve uzun yıllardır Avrupa’da sürdürülen CE işaretleme mevzuatlarına bir alternatif geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu nedenle, UKCA Belgesi daha önce CE işaretine tabi olan çoğu mal için geçerlidir. Ayrıca daha önce “ters epsilon” işareti gerektiren aerosol ürünleri için de geçerli olacaktır. Firmaların UKCA Belgesi için karşılaması gereken teknik gereksinimler ve ürün / tip uygunluğunu göstermek için kullanabileceği uygunluk değerlendirme süreçleri ve standartları CE işaretiyle büyük ölçüde aynıdır.
UKCA işareti almak isteyen firmaların kendi kendine uygunluk beyanı yöntemini kullanabileceği koşullar, CE işareti ile aynıdır. Yani CE işareti için kendi kendine uygunluk beyan edebilen firmalar, bu prosedürü UKCA işareti için de yapabilecektir. İngiltere pazarına ürün satmak isteyen firmalar, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren UKCA işaretini kullanmak zorundadır. O zamana kadar CE işaretinin kullanımına devam edilecektir. Fakat firmaların UKCA Belgesi almak için şimdiden gerekli hazırlıkları yapmasında fayda vardır.
CE işareti yalnızca Büyük Britanya’da (GB) GB ve AB kurallarının aynı kaldığı alanlar için geçerlidir. Yani, AB kurallarında değişiklik olması durumunda ve ürünlere bu yeni kurallara göre CE Belgesi alınırsa, 31 Aralık 2022’den önce bile Büyük Britanya’da CE işaretini kullanılamayacaktır. Bu arada, UKCA Belgesi’nin AB pazarında tanınmadığını ve ürünlerin AB’de satışı için CE işaretine ihtiyaç duyulduğunu belirtelim.
UKCA Belgesi’nin Kullanımı
UKCA işareti yalnızca aşağıdaki koşulların tamamı sağlandıysa 1 Ocak 2023’ten önce kullanılabilmektedir.
- Ürün İngiltere pazarı için geliştirilmiş olmalıdır.
- UKCA işareti gerektiren mevzuat kapsamındadır.
- Zorunlu üçüncü taraf uygunluk değerlendirmesi gerekmektedir.
- Uygunluk değerlendirmesi, bir Birleşik Krallık uygunluk değerlendirme kuruluşu tarafından gerçekleştirilmelidir.
Bu gereklilikler firmaların mevcut stoğu için geçerli değildir. Yani tamamen üretilmiş, CE işaretli ve 1 Ocak 2021’den önce piyasaya sürülmeye hazır mallar için bu gerekliliklere ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu gibi durumlarda, ürünler Büyük Britanya’da CE işaretiyle satılabilmektedir. 1 Ocak 2021’den önce bir Birleşik Krallık kuruluşu tarafından verilen uygunluk sertifikası kapsamındadır. Fakat bu malların 31 Aralık 2022’den önce piyasaya arz edilmesi gerekmektedir.
İngiltere hükümeti, UKCA Belgesi’nin 31 Aralık 2023’e kadar ürüne yapıştırılmış bir etikete veya ürünle birlikte gelen bir belgeye yerleştirilebilmesi için bir mevzuat çıkaracaktır. Bu mevzuat, UKCA işareti gerektiren çoğu mal için geçerli olacaktır. Fakat aşağıdaki ürünler için farklı kuralların uygulanacağı bilinmektedir:
- Tıbbi cihazlar
- İnşaat ürünleri
- Deniz araçları
- Taşınabilir basınçlı ekipman
- Demiryolu ürünleri
UKCA İşareti Nasıl Kullanılır?
UKCA işareti birçok üründe ürünün kendisine veya ambalajına yerleştirilmelidir. Bazı durumlarda, kılavuzlara veya diğer destekleyici dokümanlarda da belirtilebilmektedir. Bu durum ürün için geçerli olan özel düzenlemelere bağlı olarak değişebilmektedir.
UKCA işaretine ilişkin temel kuralları şöyle sıralayabiliriz:
- İşaret, ürüne yapıştırıldığında açıkça görülebilir ve okunabilir olmalıdır. Bu mümkün değilse, ambalajına veya varsa beraberindeki belgelere eklenemlidir.
- İşaretler, yalnızca üretici veya ilgili mevzuatta izin verildiği takdirde yetkili temsilci tarafından ürüne yerleştirilmelidir.
- Üreticiler, UKCA işaretini iliştirirken, ürünle ilgili mevzuat gerekliliklerine uygunluğunun tüm sorumluluğunu üstlenmiş olmaktadır.
- İşaret, yalnızca ilgili Birleşik Krallık mevzuatına uygunluğu göstermek için kullanılmalıdır.
- Üçüncü şahıslara bu işaretin anlamını veya biçimini yanlış yorumlayabilecek herhangi başka bir işaret veya ibare konulmamalıdır.
- Ürüne işaretin görünürlüğünü, okunabilirliğini veya anlamını etkileyen başka işaretler eklenmemelidir.
- Bu işaret, mevzuatta özel bir gereklilik olmadıkça ürünlere yerleştirilemez.
Bir ürün, aşağıdakiler olduğu sürece ek işaretlere sahip olabilir:
- UKCA işaretinden farklı bir işlevi yerine getirmek
- Bu işaretle karışıklığa neden olması muhtemel olmayan başka işaretletin kullanımı
- Bu işaretin okunabilirliğini ve görünürlüğünü azaltmayan işaretler
UKCA Teknik Dosya Hazırlama
UKCA Belgesi alacak kuruluşların tıpkı CE Belgesi’nde olduğu gibi bir teknik dosya hazırlaması gerekmektedir. Bu sebeple üretici firma veya yetkili temsilcisi, ürünün yasal gerekliliklere uygun olduğunu gösteren belgeleri, ürün piyasaya arz edildikten sonra 10 yıla kadar saklamalıdır. Bu bilgiler, ürünün yasal gerekliliklere uygunluğunu kontrol etmek için herhangi bir zamanda piyasa gözetimi veya yaptırım makamları tarafından talep edilebilmektedir.
Teknik dosya içerisinde saklanması gereken bilgiler, ürününle ilgili özel mevzuata bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Fakat bir UKCA Belgesi sürecinde aşağıdaki bilgi ve belgelerin saklanması gerekmektedir.
- Ürünün nasıl tasarlandığı ve üretildiğine dair bilgi ve dokümanlar
- Ürünün ilgili gerekliliklere uygunluğunun nasıl gösterildiğini açıklayan belgeler
- Üreticinin ve ürünlerin depolandığı lokasyonların adresleri
Bilgiler, bir piyasa gözetim otoritesi tarafından talep edilmesi halinde temin edilebilecek bir teknik dosya formatında hazır tutulmalıdır.
UKCA Belgesi ve Birleşik Krallık Uygunluk Beyanı
Firmaların CE Belgesi için hazırladıkları AB Uygunluk Beyanı dokümanının UKCA’daki karşılığı Birleşik Krallık Uygunluk Beyanıdır. Bu beyan, yasal olarak UKCA işareti taşıyan çoğu ürün için düzenlenmesi gereken bir belgedir. Üreticilerin AB Uygunluk Beyanlarına göre ayrı bir Birleşik Krallık Uygunluk Beyanına sahip olmaları tavsiye edilmektedir.
Bu belge ile üreticilerin veya yetkili temsilcilerin;
- ürünün, o ürün için geçerli olan ilgili yasal gerekliliklere uygun olduğunu beyan etmesi;
- belgede, üreticinin (veya yetkili temsilcinin) adı ve adresi ile birlikte ilgili ve gerekli olduğunda ürün ve uygunluk değerlendirme kuruluşu hakkında bilgiler bulunduğundan emin olması gerekmektedir.
Birleşik Krallık Uygunluk Beyanı, talep üzerine piyasa gözetimi yetkililerine sunulmalıdır.
Uygunluk Beyanında bulunması gereken bilgiler, AB Uygunluk Beyanında istenen bilgilerle büyük oranda benzerlik göstermektedir. Belgenin kapsamı uygulama mevzuatına bağlı olarak değişebilmekle beraber genel olarak şu bilgilerden oluşmaktadır:
- Firma adı ve açık iş adresi
- Ürünün seri numarası, model veya tip tanımlaması
- Ürünün uygunluğunun tüm sorumluluğunun üstlenildiğini belirten bir beyan
- Sürece dahil olmuş ise uygunluk değerlendirme prosedürünü gerçekleştiren onaylanmış kuruluşun detayları
- Ürünün uyduğu ilgili mevzuat
- Yetkili kişi ve imzası
- Beyannamenin verildiği tarih
- Varsa ek bilgiler
UKCA Belgesi Hangi Ürünlere Verilir?
UKCA Belgesi’nin kapsadığı ürün alanları şu şekildedir
- Oyuncak güvenliği
- Piroteknik / Havai fişekler
- Dinlenme tekneleri ve kişisel deniz taşıtları
- Basit basınçlı kaplar
- Elektromanyetik uyumluluk
- Otomatik olmayan tartı aletleri
- Ölçüm aletleri
- Asansörler
- ATEX
- Radyo ekipmanı
- Basınçlı ekipmanlar
- Kişisel koruyucu ekipmanlar
- Gaz aletleri
- Makine
- Açık havada kullanılan ekipmanlar
- Ekotasarım
- Aerosoller
- Alçak gerilim elektrikli ekipmanları
- Tehlikeli maddelerin kısıtlanması
UKCA Belgesi Danışmanlık Hizmeti
İngiltere ile Türkiye arasında giderek artan ticaret hacmi göz önüne alındığında UKCA Belgesi’nin İngiltere piyasasına ürün arz eden firmalar için çok büyük bir önem arz ettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu nedenle ihracatçı firmaların CE Belgesi’nin İngiltere pazarındaki kullanım süresi dolmadan bir an önce UKCA Belgesi alma işlemlerine başlaması gerekmektedir. UKCA Belgesi alarak ürünlerinin İngiltere pazarında serbestçe dolaşmasını isteyen firmaların bu süreçte danışmanlık hizmeti alması tavsiye edilmektedir. Zira her ne kadar CE Belgesi prosedürlerine benziyor olsa da UKCA Belgesi ile ilgili bilinmesi gereken birçok teknik ve idari gereksinim mevcuttur. Bu nedenle firmaların UKCA Belgesi ile ilgili çalışmalarını bir danışmanlık firması gözetiminde sürdürmesi gerekmektedir. Bu sayede belgelendirme süreci çok daha hızlı, kolay ve düşük maliyetlerle tamamlanabilmektedir.