ISO 45001 Nedir ?
ISO 45001, bir iş yerinde iş sağlığı ve güvenliğini (İSG) sağlamak için kurulması gereken yönetim sistemine ait hususları açıklamaktadır. ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, işletmelerin çalışma sahalarında meydana gelecek her türlü iş kazasına karşı önlemler almasını sağlamaktadır. ISO 45001’i uygulayan şirketler, çalışanların sağlığını ve güvenliğini koruyarak iş kazası risklerini en aza indirmektedir. Faaliyetlerini ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ile uyumlu hale getiren işletmeler, iş sağlığı ve güvenliği performansını artırabilir, faaliyetlerindeki uygunsuzlukları ortadan kaldırabilir ve İSG fırsatlarından yararlanabilir. Bunun yanında, İSG ile ilgili yasal yükümlülüklerini de yerine getirerek olası ceza ve yaptırım risklerini de elimine edebilmektedir.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Kapsamı
Bir kurum, faaliyetlerinden etkilenecek kişilerin (çalışanlar, yöneticiler, işletme sahalarını ziyaret eden kişiler, yüklenici personeller vs) sağlığını ve güvenliği korumaktan sorumludur. Bu hem bir yasal yükümlülük hem de kurumsal sosyal sorumluluğun bir parçasıdır. Faaliyet alanı ne olursa olsun; yaptığı işin tehlike ve risk boyutu fark etmeksizin her kurumun İSG standartlarına uyma zorunluluğu vardır. ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi de bu konuda en temel düzenlemelerden biridir ve uluslararası geçerliliği vardır. ISO 45001 sayesinde iş kazalarından kaynaklı yaralanma, ölüm, geçici ya da kalıcı hastalık riskleri minimize edilebilmektedir.
ISO 45001 standardının maddelerini ve içeriğini şöyle özetleyebiliriz:
- Kapsam
- Normatif referanslar
- Terimler ve tanımlamalar
- Organizasyon bağlamı: Çalışanların ve ilgili tarafların ihtiyaçları, beklentileri; iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin kapsamı ve faaliyet içerisindeki karşılığı bu bölümde anlatılmaktadır.
- Liderlik ve çalışan katılımı: ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’nin uygulanması için üst yönetimin liderliği ve çalışanların İSG süreçlerine katılımı; organizasyon içerisinde İSG ile ilgili görev tanımlamaları ve sorumluluklar bu bölümde detaylandırılmaktadır.
- Planlama: Bu bölümde İSG risk ve fırsatlarının belirlenmesi, İSG hedeflerinin oluşturulması ve bu hedeflere uygun planların nasıl yapılacağı anlatılmaktadır.
- Destek: İSG süreçlerinin başarıyla sürdürülmesi için gerekli kaynakların kullanılması, dokümanların hazırlanması ve uzmanlık yapısının oluşturulması için gerekli bilgiler bu bölümdedir.
- Operasyon: ISO 45001’in bu bölümünde operasyonel planlamalar, kontroller ve acil durum eylem hazırlıkları anlatılmaktadır.
- Performans değerlendirme: Ölçülebilir bir parametre olan İSG performansının izlenmesi, analiz edilmesi ve değerlendirilmesi için gerekli hususlar bu bölümde açıklanmaktadır.
- İyileştirme: İş sağlığı ve güvenliği performansının sürekli olarak iyileştirilmesi, bunun için kaza, uygunsuzluklar ve düzeltici eylemlerin tespit edilmesi gibi konular bu bölümde anlatılmaktadır.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi Nasıl Alınır?
Faaliyetlerinde ISO 45001 gerekliliklerini yerine getiren kurumlar, akredite belgelendirme kuruluşları aracılığıyla ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi alabilmektedir. Bunun için takip edilmesi gereken adımları şöyle sıralayabiliriz:
- Belgelendirme kuruluşlarına ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi başvurusunun yapılması
- ISO 45001 ile ilgili gerekli evrakların hazırlanması ve belgelendirme kuruluşlarına iletilmesi
- Belgeler üzerinden yapılan ön değerlemenin başarılı olması durumunda işletme sahalarında yerinde denetimlerin gerçekleştirilmesi
- Denetimler sırasında denetçilerin İSG ile ilgili tespit ettiği uygunsuzluklar için düzeltici eylemlerin planlanması ve uygulanması
- Denetimlerin başarıyla tamamlanmasından sonra şirkete ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi verilerek sürecin tamamlanması
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi Faydaları
ISO 4500 Belgesi alan şirketlerin elde edeceği faydaları şöyle özetleyebiliriz:
- İşletme bünyesinde iş sağlığı ve güvenliği konusundaki farkındalığın yükselmesi ile iş kazaların minimuma hatta sıfıra indirilmesi
- İş kazalarından kaynaklı maddi ve manevi kayıpların düşürülmesi
- İSG ile ilgili ulusal ya da uluslararası düzeyde geçerli olan regülasyonlara uyum sağlanması
- Çalışanların da İSG süreçlerine aktif olarak katılımının sağlanması
- İSG’ye önem veren bir işletme imajı oluşturularak kurumsal itibarın artırılması ve marka değerinin yükselmesi
- İhalelerde ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi sahibi kurumlar için tanınan ayrıcalıklardan faydalanmak
- Yeni ürün ve hizmetler üretirken, yeni yatırımlar yaparken, yeni pazarlara girerken veya yeni iş ortaklıkları kurarken hızlı aksiyon alabilmek