Helal Belgesi Nedir?
Helal Belgesi, İslam dini esaslarına göre tüketilmesinde herhangi bir sakınca bulunmayan gıda ürünlerine verilen bir belgedir. Her dini inanışta olduğu gibi İslam dininde de belirli gıdaların tüketilmesi yasaktır. Müslümanlar sadece dini kuralların izin verdiği gıdaları tüketmektedir. Bu gıdaları üreten, işleyen, taşıyan veya satan gıda işletmeleri Helal Belgesi alarak bu hizmetlerinin uygunluğunu doğrulamaktadır. Helal Belgesi, söz konusu gıda ürünlerinin içerisinde İslam dinine göre yasaklı bir madde olmadığını ve bu ürünlerin hazırlanış biçiminin de İslam’a uygun olduğunu göstermektedir. Günümüzde birçok Müslüman yiyip içtikleri gıdaların Helal Belgesi’ne sahip olmasını önemsemekte; özellikle kritik gıda ürünlerinde gıda şirketlerinden bu belgeyi talep etmektedir. Şirketler de müşterilerinin beklentilerini karşılamak ve hizmet kalitesini artırmak amacıyla gıda ürünlerine Helal Belgesi almaya çalışmaktadır.
Doğru gıda ürünlerini tüketmek, İslam dininin neredeyse tüm mezhepleri için ortak bir gerekliliktir. İslam dini, mensuplarına belirli gıdaları yasaklamış ve bu gıdalardan uzak durulmasını emretmiştir. Günümüzde gıda tedarik zincirinin uzaması ve tedarik ağının genişlemesi insanların helal gıda konusundaki hassasiyetleri üzerinde birtakım sorunlar oluşturmaya başlamıştır. Öyle ki Müslümanlar yedikleri gıdanın “helal” olup olmadığı yani içeriği ve hazırlanışı itibariyle İslam dininin kaidelerine uyup uymadığı konusunda çoğu zaman tereddüt etmektedir. Bu nedenledir ki birçok Müslüman Helal Belgesi bulunan gıdaları tüketmeye özen göstermektedir.
Helal Belgesi alan gıdaların temel özellikleri şunlardır:
- İçerisinde domuz eti, yağı veya türevi herhangi bir madde bulunmaması
- Kesiminde İslami usul ve esaslara uyulan hayvanlar
- İçinde hiçbir şekilde alkol ve / veya sarhoş edici başka bir madde bulunmaması
- İslam dinin kesilmesine ve yenilmesine izin verdiği hayvanlar
- Kan ve / veya kandan yapılmamış herhangi bir maddeyi ihtiva etmemesi
- Bu ürünlerden biri veya birkaçı ile temasta bulunmaması
Helal Belgesi alabilen bazı gıda işletmeleri ise şu şekildedir:
- Gıda üretimi ve satışı yapan yerler
- Gıda nakliye firmaları
- Gıda ile teması bulunan ürünlerin (kaşık, çatal, bıçak, tabak vb) üreticileri
- Et, süt, yumurta gibi hayvansal kaynaklı gıda ürünlerinin üretimini, işlemesini, taşımasını ve satışını yapan restoran, kafe, lokanta vb gibi yerler
- Mezbahaneler
- Gıda ambalaj ve paketleme malzemesi üreten şirketler
İçerik ve hazırlanış itibariyle yine İslami esasların önemli olduğu kozmetik, temizlik ve çeşitli kimyasal ürünlerin üreticileri ve satıcıları da Helal Belgesi alabilmektedir.
Helal Belgesi Nasıl Alınır?
Helal Belgesi almak isteyen gıda firmalarının öncelikle iş süreçleri İslami kurallara göre organize etmesi gerekmektedir. Bu da temizlik, hijyen ve sanitasyon, personel eğitimi, gıdaların paketlenmesi ve depolanması gibi konularda belirli şartların sağlanmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda Helal Belgesi’nin İyi Üretim Uygulamaları (GMP), İyi Hijyen Uygulamaları (GHP), Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP), ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi vb gibi sistemlerle uyumlu olduğunu söyleyebiliriz. Belge alacak firmaların bu sistemler çerçevesinde hazırlanmış bir gıda yönetim sistemi bulunması zorunludur.
İşletme bünyesinde belirli hazırlıklar yapıldıktan sonra sertifikasyon süreci başlamaktadır. Helal Belgesi sadece akredite belgelendirme kuruluşları tarafından verilmektedir. Belge başvurusunda bulunan işletmeler, öncelikle ürünlerinin helal gıda koşullarını sağladığını gösteren birtakım dokümanları belgelendirme kuruluşuna göndermeleri gerekmektedir. Bu belgeler, çeşitli test, analiz, muayene veya denetimler aracılığıyla ürünlerin helal gıda olduğunu doğrulamaktadır. Belgelendirme kuruluşu daha sonra işletmeye bağımsız denetçiler göndererek iş süreçlerinin yerinde tetkik edilmesini istemektedir. Bu denetimler sırasında helal gıda yaklaşımı ile uyumsuz herhangi bir durum / olay tespit edilirse, gıda şirketi bunlarla ilgili düzeltici / önleyici faaliyetler geliştirmek zorundadır. Aynı şekilde denetçiler yeni birtakım test, analiz vb gibi çalışmalar talep edebilmektedir. Denetimlerden başarıyla geçen işletmelere Helal Belgesi verilebilmektedir.
Helal Belgesi Faydaları
Helal Belgesi alan bir firmanın elde edeceği en önemli avantajlar şunlardır:
- Helal gıda, çeşitli kalite, temizlik ve hijyen kriterlerini sağladığından her kesimden tüketicinin belgeli ürünlere ve markaya güven duymasını sağlar.
- Belge sahibi firmalar, yurt içi ve yurt dışı pazarında daha aktif olabilir, satış hacmini büyütebilir.
- Müşteri memnuniyeti ve ürün kalitesi anlamında kurumsal itibar yükselir ve bu da müşteri bağlılığını ve zamanla müşteri sayısını artırır.
- Gıda yönetim sistemleri ile ilgili diğer mevzuatlara daha kolay uyum sağlanır.
- Piyasadaki rekabet gücü artar.
- Tüketicileri doğru bilgilendirmek ve onlara içeriğinden emin oldukları ürünleri satmak, işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluklarını yerine getirmesi açısından da önemlidir.