İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurmak isteyen kuruluşlar için, daha önceleri OHSAS 18001 ve ISO 45001 standartları arasında bir seçim yapmak gerekiyordu. Bu iki standart arasındaki farklar nelerdir ve hangisi daha uygun olabilir? Bu yazıda, bu sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Öncelikle şunu belirtmekte fayda var; ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri için uluslararası bir standarttır ve OHSAS 18001’i yerine almıştır. ISO 45001, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği performansını iyileştirmek, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak için bir çerçeve sunar. Bu nedenle, günümüzde OHSAS 18001 yerine ISO 45001 tercih edilmektedir çünkü ISO 45001 daha kapsamlı ve güncel bir standardı temsil etmektedir.
OHSAS 18001, 1999 yılında yayınlanan ve iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin kurulması, uygulanması ve iyileştirilmesi için şartlar belirleyen bir standarttır. OHSAS 18001, kuruluşların iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerini azaltmak ve yasal yükümlülüklere uyum sağlamak için bir sistem kurmalarına yardımcı olur.
ISO 45001 ise, 2018 yılında yayınlanan ve OHSAS 18001’in yerini alan yeni bir standarttır. Iso 45001, OHSAS 18001 ile büyük ölçüde uyumludur, ancak bazı önemli farklılıklar da içerir. Iso 45001, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemini kuruluşun genel yönetim sistemiyle bütünleştirmeyi, üst yönetimin liderlik ve taahhüt rolünü güçlendirmeyi, çalışanların katılımını ve danışmanlığını artırmayı, iş sağlığı ve güvenliği performansını sürekli iyileştirmeyi ve dış paydaşlarla ilişkileri geliştirmeyi amaçlar.
OHSAS 18001 ve ISO 45001 Arasındaki Farklar:
OHSAS 18001 ve ISO 45001 arasındaki farkları şu şekilde özetleyebiliriz:
- OHSAS18001, Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al (PUKO) modeline dayanırken, ISO 45001, Planla-Uygula-Değerlendir-Geliştir (PUDE) modeline dayanır. Bu, iso 45001’in sürekli iyileştirme odaklı olduğu anlamına gelir.
- OHSAS 18001, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemini kuruluşun diğer yönetim sistemlerinden ayrı olarak ele alırken, ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemini kuruluşun stratejik planlama sürecine dahil eder. Bu, iso 45001’in kuruluşun genel hedefleriyle uyumlu olduğu anlamına gelir.
- OHSAS 18001, üst yönetimin iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminden sorumlu olduğu varsayımına dayanırken, ISO 45001, üst yönetimin iş sağlığı ve güvenliği konusunda liderlik göstermesi ve taahhütte bulunması gerektiğini vurgular. Bu, iso 45001’in üst yönetimin rolünü daha etkin kıldığı anlamına gelir.
- OHSAS 18001, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemine katılımını teşvik ederken, ISO 45001, çalışanların katılımının yanı sıra danışmanlığını da zorunlu kılar. Bu, iso 45001’in çalışanların görüşlerini almayı ve değerlendirmeyi önemsediği anlamına gelir.
- OHSAS 18001, iş sağlığı ve güvenliği risklerini belirlemek ve kontrol etmek için bir yaklaşım sunarken, iso 45001, riskleri belirlemenin yanı sıra fırsatları da tanımlamayı ve değerlendirmeyi önerir. Bu, ISO 45001’in iş sağlığı ve güvenliği performansını iyileştirmek için proaktif bir yaklaşım benimsediği anlamına gelir.
- OHSAS 18001, kuruluşun yasal ve diğer yükümlülüklerine uyum sağlamasını isterken, ISO 45001, kuruluşun yasal ve diğer yükümlülüklerini belirlemesini, anlamasını ve güncel tutmasını ister. Bu, iso 45001’in kuruluşun yasal ve diğer yükümlülüklerine uyum sağlamak için sistematik bir yöntem kullandığı anlamına gelir.
- OHSAS 18001, kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği performansını izlemek ve ölçmek için bir yöntem sunarken, ISO 45001, kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği performansını izlemenin yanı sıra değerlendirmesini, denetlemesini ve gözden geçirmesini de ister. Bu, iso 45001’in iş sağlığı ve güvenliği performansını sürekli olarak iyileştirmek için geri bildirim mekanizmaları kullandığı anlamına gelir.
- OHSAS 18001, kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili iç paydaşlarla ilişkilerini yönetmesini isterken, ISO 45001, kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hem iç hem de dış paydaşlarla ilişkilerini yönetmesini ister. Bu, iso 45001’in kuruluşun iş sağlığı ve güvenliği konusunda daha şeffaf ve hesap verebilir olduğu anlamına gelir.
Sonuç olarak, OHSAS 18001 ve iso 45001 arasında önemli farklılıklar vardır. ISO 45001, OHSAS 18001’e göre daha kapsamlı, bütünleşik ve iyileştirme odaklı bir standarttır. Kuruluşlar için hangi standartın daha uygun olduğu ise, kuruluşun ihtiyaçlarına, hedeflerine ve kaynaklarına bağlıdır. OHSAS 18001 sertifikası olan kuruluşlar için ise, ISO 45001 Belgesine geçiş yapmak için belirlenen son tarih 12 Mart 2021’dir. Bu tarihten sonra OHSAS 18001 sertifikaları geçerliliğini yitirecektir.
