ISO 14065 standardı, çevresel bilgi beyanlarının geçerliliğini ve doğrulanmasını gerçekleştiren kuruluşlara yönelik bir standarttır. Doğrulama kuruluşlarının uyması gereken kuralları, usul ve esasları açıklamaktadır. ISO 14065, doğrulama kuruluşlarına ilişkin genel gereksinimlerin açıklandığı ISO/IEC 17029 standardının sektörel uygulaması niteliğindedir. Bu bağlamda, ISO 17029’da açıklanan gerekliliklere ek olarak özel gereklilikler içermektedir. Standart, birinci taraf, ikinci taraf veya üçüncü taraf doğrulaması yapan kuruluşlar için geçerlidir. Doğrulama programı sahipleri, piyasa düzenlemesi yapan kuruluşlar ve akreditasyon kuruluşları için doğrulama kuruluşlarının yeterliliğini değerlendirmek ve tanımak için bir temel sağlamaktadır.
TS EN ISO 14065 Standardının Önemi
Kuruluşların çevresel bilgi beyanları günümüzde hem bireyler için hem de kurumların diğer paydaşları için giderek daha büyük önem arz etmektedir. Çevresel bilgilerden en önemlilerini şöyle özetleyebiliriz:
- Sera gazı emisyon değerleri
- Karbon ve su ayak izi
- Çevresel performans
- Çevresel etiketleme beyanları
- Kurumsal sürdürülebilirlik raporları
- Çevresel kaynakların değerlendirilmesine ilişkin hesaplamalar
- İklim finansmanı, yeşil tahvil ve diğer yeşil finansman araçlarına ilişkin çevresel bilgiler
Bu gibi bilgiler ancak doğrulandığı ve güvenilirliği ispatlandıktan sonra muhatapları tarafından geçerli kabul edilmektedir. Bu tür doğrulama çalışmalarını günümüzde doğrulama kuruluşları yapmaktadır. Bu kuruluşların yaptıkları doğrulama faaliyetlerini uluslararası standartlara uygun şekilde yürütmesi çok önemlidir. “ISO 14065 Çevresel bilgileri onaylayan ve doğrulayan kuruluşlar için genel ilkeler ve gereklilikler” standardı bu konuda bir temel oluşturmaktadır.
ISO 14065 standardı, sera gazı hesaplamaları, iklim değişikliği yatırımları ve finansmanları, uygunluk değerlendirmesi vb gibi konularda hazırlanmış diğer uluslararası standartlarla uyumlu olacak şekilde hazırlanmıştır. Bu bağlamda, ISO 14030-4, ISO 14064-3, ISO 14066, ISO 14097, ISO/IEC 17029 gibi standartlara atıfta bulunmaktadır.
TS EN ISO 14065 Standardının İçeriği
ISO 14065 standardı içerisinde çevresel bilgileri onaylayan ve doğrulayan kuruluşların farklı kategorilerde gereksinimler bulunmaktadır. Çevresel bilgi beyanlarını doğrulama programlarına ilişkin genel gereksinimlerin yanı sıra organizasyon yapısı, kaynaklar, doğrulama süreci, işletme içi ve kamuya açık bilgiler ve yönetim sistemi gibi konularda gereksinimler yer almaktadır. ISO 14065’in maddelerini şöyle sıralayabiliriz:
1 Kapsam
2 Normatif referanslar
3 Terimler ve tanımlar
3.1 Çevresel bilgilerle ilgili terimler
3.2 Personel ve organizasyonla ilgili terimler
3.3 Doğrulama ve doğrulama ile ilgili şartlar
4 İlke
4.1 Genel
4.2 Doğrulama/doğrulama süreci için ilkeler
4.3 Doğrulama/doğrulama kuruluşları için ilkeler
4.4 Tutarlılık
4.5 Profesyonel şüphecilik
5 Genel gereksinimler
5.1 Tüzel kişilik
5.2 Doğrulama/doğrulama beyanlarının sorumluluğu
5.3 Tarafsızlığın yönetimi
5.4 Sorumluluk
6 Yapısal gereksinimler
6.1 Organizasyon yapısı ve üst yönetim
6.2 Operasyonel kontrol
7 Kaynak gereksinimleri
7.1 Genel
7.2 Personel
7.3 Personelin yeterliliği için yönetim süreci
7.4 Dış kaynak kullanımı
8 Doğrulama/doğrulama programı
9 Süreç gereksinimleri
9.1 Genel
9.2 Ön etkileşim
9.3 Katılım
9.4 Planlama
9.5 Doğrulama/doğrulama yürütmesi
9.6 Gözden geçirme
9.7 Doğrulama/doğrulama beyanının kararı ve yayınlanması
9.8 Doğrulama/doğrulama beyanının yayınlanmasından sonra keşfedilen gerçekler
9.9 İtirazların ele alınması
9.10 Şikayetlerin ele alınması
9.11 Kayıtlar
10 Bilgi gereksinimleri
10.1 Kamuya açık bilgiler
10.2 Mevcut olacak diğer bilgiler
10.3 Onaylama/doğrulama ve işaretlerin kullanımına atıf
10.4 Gizlilik
11 Yönetim sistemi gereksinimleri
11.1 Genel
11.2 Yönetim gözden geçirmesi
11.3 İç denetimler
11.4 Düzeltici faaliyet
11.5 Riskleri ve fırsatları ele almaya yönelik eylemler
11.6 Belgelenmiş bilgiler
Ek A – Görüş türleri
Ek B – Doğrulanmış/doğrulanmış beyanlara ve işaretlerin kullanımına referans
Ek C – Gerçek bulgulara ilişkin rapor örnekleri
Ek D – Yeşil tahvil doğrulama, doğrulama ve AUP (anlaşmaya varılan prosedürler) için geçerli ek gereklilikler
Ek E – Sera gazı doğrulaması, doğrulaması ve AUP için geçerli ek gereklilikler
Ek F – İklim değişikliği ile ilgili raporlama yatırımları ve finansman faaliyetleri ile ilgili doğrulama, doğrulama ve AUP için geçerli ek gereklilikler