HACCP Belgesi
HACCP Belgesi Nedir?
HACCP Belgesi, gıda güvenliği ile ilgili uluslararası bir yönetim sistemi olan HACCP kriterlerine uygunluk sağlayan şirketlere verilmektedir. HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point | Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları) gıdaların üretiminden tüketimine kadar geçen tüm aşamaları kapsayan çok yönlü bir sistemdir. HACCP Belgesi gıdalarla ilgili fiziksel, kimyasal ve fiziksel tehlikelerin analiz ve kontrol edilmesi sonucunda verilmektedir. Gıda firmaları, gıda zincirinin hangi aşamasında yer alıyorsa o konudaki faaliyetlerinde HACCP gereklilikleri sağladığı takdirde HACCP Belgesi alabilmektedir. Bu bağlamda, HACCP Belgesi’nin gıda ürünlerinin üretimi, depolanması, taşınması, dağıtılması, satışa sunulması ve tüketilmesi gibi tüm gıda tedarik zincirini kapsadığını söyleyebiliriz.
HACCP Belgesi’nin tarihi 1960’lı yıllara kadar uzanmaktadır. İlk olarak Amerika’da geliştirilen ve FDA tarafından uygulanmaya başlayan HACCP, daha sonra Avrupa ülkeleri arasında zorunlu hale gelmiştir. 2000’li yıllardan itibaren ülkemizde de uygulanmaya başlayan HACCP sistemi, zamanla tüm dünyada gıda güvenliği konusunda en fazla tanınan ve referans alınan yönetim sistemi olmuştur. Günümüzde gıda sektöründe faaliyet gösteren tüm firmalar, HACCP Belgesi alarak gıda güvenliği yönetim sisteminin çok önemli bir gerekliliği yerine getirmiş olmaktadır.
HACCP’nin yedi temel ilkesi mevcuttur. HACCP Belgesi almak isteyen işletmelerin gıda ürünleri ile ilgili faaliyetlerini ve tüm süreçlerini bu ilkeler doğrultusunda düzenlemesi gerekmektedir. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Tehlike analizlerinin yapılması
- Kritik kontrol noktalarının ve
- Kritik limitlerin belirlenmesi
- İzleme prosedürlerinin;
- Düzeltici faaliyetlerin ve
- Doğrulama prosedürlerinin oluşturulması
- Kayıt tutma ve dokümantasyon
HACCP’nin ilkeleri, dünya çapında birçok devlet kurumları, ticaret birlikleri ve gıda endüstrisi tarafından global evrensel olarak kabul edilmiştir. HACCP ilkelerine dayalı gıda güvenliği sistemleri, gıda işleme tesislerinde, perakende gıda mağazalarında ve gıda hizmeti operasyonlarında uygulanabilmektedir. Sektör, tedarik zinciri aşaması, kurum ya da gıda ürünü farklı olsa dahi bazı temel gerekliliklerinin tüm HACCP uygulamaları için ortak olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar arasında;
- tesis düzeninin sağlanması
- tedarikçi kontrolü
- ürün ve amabalaj özelliklerinin yazılı hale getirilmesi
- üretim etkipmanlarının uygunluğu
- temizlik ve sanitasyon
- kişisel hijyen
- personel eğitimi
- kimyasal kontrolü
- ürün izlenebilirliği için sistematik bir yapı oluşturulması
- haşere kontrolü
gibi uygulamalar mevcuttur.
HACCP’nin içeriği ve kapsamı itibariyle İyi Üretim Uygulamaları (GAP) ve ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ilkeleri ile uyumlu ve onları tamamlayıcı nitelikte olduğunu söyleyebiliriz.
HACCP Belgesi Nasıl Alınır?
Gelişen teknoloji, piyasa koşulları ve müşteri talepleri her sektörde olduğu gibi gıda sektöründe de belirli iyileştirmeler ve güncellemeler yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Uzun yıllar akredite bir sertifikasyon programı olan HACCP, ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi standardının yayınlanması ile beraber yürürlükten kaldırılmıştır. Fakat bu durum HACCP gerekliliklerinin ve ilkelerinin geçerliliğini yitirdiği anlamına gelmemektedir. ISO 22000’nin HACCP’yi de içine alacak şekilde oluşturulduğunu ve özünde HACCP Belgesi prensiplerini de referans aldığını söyleyebiliriz.
HACCP Belgesi veya yeni versiyonuyla ISO 22000 Belgesi almak isteyen işletmeler, akredite belgelendirme kuruluşlarıyla iletişime geçmelidir. HACCP kriterlerini sağlayan ve belgelendirme gerekliliklerini yerine getiren işletmeler belge başvurusunda bulunabilmektedir. Belgelendirme kuruluşları hazırlanan dokümanlar üzerinden bir ön inceleme yaptıktan sonra yerinde denetimler gerçekleştirerek işletmenin HACCP’ye uygun olduğunu doğrulamaktadır. HACCP denetimlerinden geçen ve belgelendirme kuruluşunun talep ettiği düzeltici / önleyici faaliyetleri uygulayan gıda şirketleri HACCP Belgesi alabilmektedir.
HACCP Belgesi Ne İşe Yarar ?
HACCP Belgesi’nin işletmelere sağladığı faydaları şöyle özetleyebiliriz:
- Ürün ve hizmet kalitesinde sürdürülebilir bir artış sağlanır.
- Müşterilerin sağlığı korunur.
- İlgili diğer yasal düzenlemelere uyum sağlanır.
- Çalışanların gıda güvenliği konusundaki farkındalığı artar.
- Müşteri memnuniyeti ve bağlılığında sürekli artış elde edilir.
- Markaya olan güven artar, kurumsal itibar yükselir.
- Ürünler daha kolay ihraç edilebilir.
- İhalelerde avantaj elde edilir, devlet teşviklerinden faydalanma imkanı artar.
